Expert: geen schoonheidsprijs bij aanbesteding Heerlijk Haringvliet
De aanbesteding van Heerlijk Haringvliet verdient niet de schoonheidsprijs, maar de gemeente heeft waarschijnlijk wel naar eer en geweten gehandeld. Dat zei Pieter Kuypers van AKD Advocaten donderdagavond 4 juli 2024.
AKD was door de gemeenteraad ingehuurd als expert om onderzoek te doen naar de gang van zaken bij de aanbesteding van Heerlijk Haringvliet. Pieter Kuypers benadrukte dat hij niet was ingehuurd om iemands belangen te dienen, maar om objectief onderzoek te doen, gevolgd door een advies. Wegens afwezigheid van burgemeester Ada Grootenboer-Dubbelman trad SGP-fractievoorzitter Hendrik Herwijer op als plaatsvervangend voorzitter.
35 hectare
Het project Heerlijk Haringvliet gaat om een stuk land van ongeveer 35 hectare groot, ten noordwesten van Middelharnis, grenzend aan het Haringvliet. Volgens het bestemmingsplan is er ruimte voor huizen, natuur, recreatie, landbouw en het opwekken van windenergie. De gemeente had in 2017 een tender uitgeschreven voor ontwikkeling van het gebied. Daar kwamen in eerste instantie geen passende reacties op.
Vervolgens maakten Estate Invest, Zeelenberg Ontwikkelingsmaatschappij en Zeelenberg Architectuur samen een projectplan met een combinatie van duurzame woningen en natuur en recreatie. Op 5 april 2022 maakte het college van burgemeester en wethouders bekend dat er een niet-openbare koop- en ontwikkelovereenkomst was getekend.
Binnen 20 kalenderdagen na het bekendmaken van de overeenkomst kon een schriftelijke zienswijze met eventuele bezwaren worden ingediend. Dat is toen door acht indieners gedaan. Zij hadden ook de mogelijkheid om binnen 20 kalenderdagen een kort geding aan te spannen, maar besloten dat niet te doen, omdat ze niet voldoende informatie hadden. Wel schreven ze in het najaar van dat jaar in een brief aan de gemeente dat de gevolgde procedure volgens hen in strijd was met het Didam-arrest. Daarna liet de gemeenteraad het onderzoek instellen.
Gelijkheidsbeginsel
Het Didam-arrest zegt dat overheidsorganen bij de uitgifte van een onroerende zaak alle gegadigden voor de uitgifte van de gronden een gelijke kans moeten bieden. Het Didam-arrest is in november 2021 door de Hoge Raad gewezen.
Advocaat Pieter Kuypers legde uit waarom er, volgens zijn kantoor, niet is voldaan aan de voorwaarden van het Didam arrest. Er moesten gelijke kansen zijn voor alle gegadigden, met duidelijke selectiecriteria vooraf. Het voornemen moest al openbaar zijn en niet pas de overeenkomst. Dat is niet gebeurd. Daarom is volgens de jurist niet voldaan aan de voorwaarden van het Didam Arrest. "Als ik er met de bril van vandaag naar kijk, is de overeenkomst vernietigbaar. Maar het is achteraf makkelijk praten."
Pionieren
Advocaat Tycho Lam van Hekkelman Advocaten, het bureau dat de gemeente had bijgestaan tijdens het ondertekenen van de overeenkomst, noemde het zelf pionieren in een tijd dat er nog niet veel bekend was over de gevolgen van het Didam-arrest. Volgens Lam was weliswaar een overeenkomst getekend, maar die was met een totstandkomingsvoorbehoud. Waren er klagers naar de rechter gestapt, dan zou de overeenkomst niet tot stand zijn gekomen.
Wat is dan de waarde van de aankondiging, bracht Kuypers daar tegenin. De Hoge Raad vindt dat er een passende mate van openbaarheid moet zijn. De selectiecriteria moeten bijvoorbeeld vooraf worden aangekondigd. Gegadigden hadden de kans moeten krijgen mee te dingen, in plaats van de kans te krijgen na publicatie van de overeenkomst uit protest naar de rechter te moeten gaan.
Integriteit
De integriteit van de gemeente wordt overigens niet in twijfel getrokken, benadrukte Kuypers. Het is niet schokkend, al verdient het niet de schoonheidsprijs. Hoe kun je in een grijs gebied, met veel interpretatiemogelijkheden, beoordelen of de gemeente moedwillig de fout in is gegaan? Dat vroegen meerdere raadsleden zich af.
Ook is de vraag wat er nu moet gebeuren. De overeenkomst kan op verzoek van de gegadigden of de gemeente zelf nietig worden verklaard. Ook kunnen de gegadigden een schadeclaim indienen. Pieter Kuypers adviseerde te wachten tot een volgende uitspraak van de Hoge Raad in een bodemprocedure op 25 oktober 2024. De regels van het Didam-arrest moeten worden verduidelijkt en beperkt. Na die uitspraak zal er meer duidelijkheid zijn over de vervolgstappen.
De raad beslist in de raadsvergadering van donderdagavond 11 juli 2024 of daarop gewacht gaat worden.
Zaterdag 6 juli 2024
