Herdenking watersnoodramp 1953 in Stellendam
Dinsdagavond 1 februari 2011 werd in Stellendam een herdenking gehouden van de watersnoodramp in 1953. Hieronder kunt u de toespraak van burgemeester G.J. van de Velde-de Wilde lezen.
Goed om te zien dat u vanavond met zo velen weer aanwezig wilt en kunt zijn bij de jaarlijkse herdenking van één van de meest ingrijpende gebeurtenissen onze de geschiedenis, de watersnoodramp van 1953.
Op deze dag overkwam ons 58 jaar geleden een ramp die genadeloos toesloeg en het leven hier totaal ontregelde. Als een dief in de nacht kwam het water, voor velen onverwachts, de bevolking was nagenoeg onvoorbereid. In één etmaal van onvoorstelbaar geweld van wind en water was onze gemeente in rouw gedompeld, families en gezinnen ontwricht, uit elkaar getrokken, velen verloren hun huis en dat alles in een angstaanjagend en vernielend decor. Op de plaats hier bij het monument aan de Brielsestraat, in de kern Stellendam welke zo verschrikkelijk werd getroffen die nacht. Gezinnen in nood en doodsangst die hun toevlucht zochten op het dak, wachtend in de storm, in de koude nacht en de daaropvolgende dag op hulp die voor velen niet of te laat kwam. Inwoners die in hun slaap werden overmeesterd door de kolkende watermassa's. Afschuwelijk was de dood die velen vonden in het ijskoude water. Anderen ontsnapten na bovenmenselijke ontberingen te hebben doorstaan. Velen zagen mensen, oud en jong, voor hun ogen verdrinken. We werden in het hart geraakt door het grove natuurgeweld. De zee die bezit nam van zoveel wat ons lief was. Wie die feiten en omstandigheden tot zich laat doordringen zal beseffen hoe emotioneel deze ramp bij velen ligt. Ook 58 jaar na dato zijn die emoties nog springlevend.
Vanavond herdenken en gedenken wij onze slachtoffers, 58 jaar na dato, de 69 slachtoffers die hier in onze gemeente Goedereede zijn verdronken; 62 slachtoffers hier in Stellendam, 1 slachtoffer in Ouddorp, en 6 slachtoffers in Goedereede. Een veelvoud ervan werd in diepe ellende gestort vanwege het verlies van dierbaren en de verschrikkelijke ervaringen.
Zij blijven onze steun nodig hebben, heel veel leed is niet verwerkt en zal nooit verwerkt worden. We denken aan iedereen die de ramp heeft meegemaakt en overleefd, aan de hulpverleners die vaak met gevaar voor eigen leven zich hebben ingezet. Voor hen zijn we hier bij elkaar, jong en oud, in eendracht en verbondenheid.
En wat is het goed te zien dat jullie jongens en meisjes met zo velen hier zijn vanavond. Dagelijks zien wij de beelden op de tv en lezen in de kranten van de vreselijke natuurrampen die overal op de wereld zich afspelen, met name de grote overstromingen in Australië en Colombia maar zeker ook het buiten de oevers treden van onze eigen rivieren in Limburg geven de kracht en onvoorspelbaarheid van water aan. In de tijd waar jullie opgroeien met gsm, sms, internet, tv, grote reddingsoperaties die op gang komen, moeten we ons vanavond verplaatsen in de tijd van toen.
Er werd toen een groot beroep gedaan op de zelfredzaamheid van onze inwoners. Er waren geen helikopters, er waren geen verbindingsmiddelen, er waren geen hulpverleningsvaartuigen met snelle motoren, er was die nacht geen inzet van het leger, er waren geen computervoorspellingen, er was nauwelijks inzicht in de omvang van de ramp in zuid-west Nederland en ga zo maar door.
Het was de grote alertheid destijds van onze inwoners zelf, de constatering dat het water in de haven van Stellendam wel erg hoog stond en met eb niet of nauwelijks terugging, deed een aantal mensen gedurende de hele avond al alert zijn op de situatie en konden gelukkig door heel kordaat werken door de alarmering van de brandweer veel meer leed worden voorkomen. In Ouddorp en Goedereede zag men nog kans een ieder te waarschuwen en ook hier in Stellendam is er onder de bezielende leiding van de brandweercommandant de heer Laurens Visser gigantisch goed werk verricht.
Werk onder de meest extreme omstandigheden.
Het was die nacht springtij,
Er joeg een zware storm over Nederland
Het was pikkedonker.
De druk werd voor de dijken te groot en zowel bij de oude haven van Ouddorp als aan de noord- en zuidkant van Stellendam begaven zij het.
Heel veel werk is er die nacht en de dag erna geleverd om met behulp van de vissersschepen en de KNRM schepen nog zoveel mogelijk mensen te redden. Met een kleine roeiboot werden er die nacht nog vele inwoners gered uit hun benarde positie. Met gevaar voor eigen leven trotseerden de redders van toen de elementen, de sterke stroming die er was bij de plaatsen waar de dijken het hadden begeven, drijvend wrakhout en onverwachts instortende panden.
Men werd naar hogere gedeelten gebracht er ontstond een lijndienst met de Voorne-Putten, veel van onze inwoners werden naar Brielle geëvacueerd.
De meeste van onze slachtoffers zijn onder de meest erbarmelijke omstandigheden omgekomen. Tegen de stuwing en de druk van het water waren vooral de kleinere huizen niet bestand en stortten in. Ook waren er mensen die dachten nog via de dijk naar Melissant te vertrekken, maar werden onderweg door het water overvallen en verdronken.
Velen van mijn generatie zijn groot geworden met de angst voor water, die werd je als kind meegegeven. Veel jaren gingen voorbij waarbij men hard werkte aan de wederopbouw en vooral niet sprak over die 1 februarinacht. Elke familie was er wel bij betrokken geweest, veel leed was er aangericht, de een zijn herinnering was nog verschrikkelijker dan de ander.
Gelukkig kwamen er de momenten zoals vanavond om de herdenking een prominente plaats te geven in ons jachtige bestaan.
Een moment om terug te zien,
een moment om stil te staan bij,
een moment ter overdenking,
een moment ter herinnering,
een moment om te beseffen dat veiligheid altijd hoog in het vaandel moet blijven staan als het gaat om het beheersen van de vraagstukken van de toekomst en nu, de grotere afvoer van de rivieren, de voorziene zeewaterspiegelstijging, de opwaardering van de waterkwaliteit van de afgesloten zeearmen, de klimaatveranderingen
Nooit en te nimmer mag deze ene fatale gebeurtenis uit onze geschiedenis, die zoveel sporen in onze gemeenschap en in ons landschap heeft achtergelaten, vergeten worden.
Tot in lengte van jaren zullen wij moeten blijven herinneren wat zich die nacht heeft afgespeeld,
Tot in lengte van jaren zullen wij moeten blijven herinneren welk een groot offer wij hebben gebracht,
zullen wij moeten blijven herinneren en dankbaarheid blijven tonen voor de redders van het eerste uur,
zullen we ook dankbaarheid moeten tonen voor de hulp die we daarna uit Nederland en ver daarbuiten kregen,
Maar bovenal zullen wij elk jaar op 1 februari herdenken en gedenken onze 69 slachtoffers en hun nabestaanden, zodat zij in deze moeilijke dagen het gevoel hebben en krijgen dat wij aan hun denken, dat wij proberen te beseffen wat het betekent als je familieleden bij deze ramp hebt verloren, als je dierbaren hebt verloren.
Mede door uw aller aanwezigheid, jong en oud, geeft het hun de kracht om die fatale rampnacht een plaatsje te blijven geven in hun herinnering en weten zij zich in de hectiek van ons bestaan gesteund door ons allemaal.
Woensdag 2 februari 2011
