In aanloop naar de historische markt op 21 juni 2025 ging de redactie van het radioprogramma Op de Hoagte in gesprek met Leen van Nimwegen en Kees van Rixoort van Sociëteit Rethorica. Aan tafel ontvouwden zich verhalen over eeuwenoude tradities, bijzondere vondsten, sociale betrokkenheid en het streven om lokaal erfgoed levend te houden.
Sociëteit Rethorica werd in 1515 opgericht en is daarmee de oudste vereniging van Sommelsdijk. De naam stamt uit de tijd van de rederijkerskamers, literaire gezelschappen die vanaf de middeleeuwen actief waren in de Lage Landen. Hoewel de culturele focus door de eeuwen heen is verschoven, blijft de drijfveer hetzelfde: het levend houden van de lokale geschiedenis en verbondenheid binnen de gemeenschap.
De leden ontmoeten elkaar maandelijks in het dorpshuis, waar in informele sfeer actuele en historische thema’s worden besproken. Volgens van Nimwegen is de sociëteit vooral een plek “waar je lekker mag zwetsen, maar waar ook heel wat moois uit voortkomt.”
Van polderkanten tot veldnamen
De afgelopen jaren heeft Rethorica diverse lokale erfgoedprojecten geïnitieerd. Een voorbeeld is het project ‘polderkanternen’, waarin in tien katernen verhalen, foto’s en kaarten werden gebundeld over hoe de ramp van 1953 het landschap en de mensen op Goeree-Overflakkee gevormd heeft. Wat het project extra bijzonder maakt, is het gebruik van uniek fotomateriaal uit privécollecties, dat nog niet eerder was gepubliceerd.
Ook het veldnamenonderzoek werd besproken. Voor de ruilverkaveling kende elk stukje land rondom Sommelsdijk een eigen naam. “Ga even naar m’n meetje” of “m’n knotje” – het waren herkenbare verwijzingen naar specifieke stukjes grond. Deze veldnamen zijn nu vastgelegd en uitgegeven, zodat ze niet verloren gaan.
Historisch markt
Hoewel sommige projecten recent zijn afgerond, zit de vereniging niet stil. Op dit moment richt de aandacht zich op de historische markt van 21 juni 2025, waarmee het 510-jarig bestaan van Rethorica gevierd wordt. Oorspronkelijk stond dit jubileum gepland voor 2020 (bij het 505-jarig bestaan), maar corona gooide roet in het eten. “We hadden toen alles in de steigers, zelfs de subsidie was rond. Nu pakken we het alsnog op – met vijf jaar vertraging.”
De organisatie is een samenwerkingsverband van Rethorica met andere lokale partijen, waaronder de Stichting Sociaal en Maatschappelijke Belangen (SMB), het Streekmuseum, de Molenstichting, de Motte en de Dorpsraad Sommelsdijk.
De feestdag begint op 21 juni al vroeg, van 09:00 tot 11:00 uur wordt er op het Marktveld een historisch ontbijt aangeboden door SMB. Deze stichting kent een geschiedenis die mogelijk nog ouder is dan die van Rethorica, al is door een grote brand in 1624 veel van het archief verloren gegaan. SMB ontstond als armentafel, bedoeld om te voorzien in brood voor de behoeftigen – een traditie die nu symbolisch wordt voortgezet.
Het brood voor dit ontbijt is een verhaal op zich. De tarwe komt van een lokale boer die tevens voorzitter is van Rethorica. Het graan – een bijzondere mennonitische soort – wordt gemalen door Paul Koppelman, molenaar én lid van de sociëteit. Vervolgens bakt een lokale bakker hier het ‘mennobrood’ van. Zo ontstaat een puur Sommelsdijks broodje, dat tijdens het ontbijt symbolisch zal worden uitgedeeld aan de armen.
Opening
De officiële opening van de markt vindt plaats om 11:00 uur en wordt verricht door burgemeester Ada Grotenboer. Er is een ceremoniële handeling in samenwerking met de schutterij, trommelaars en een kleurrijke optocht richting de molen. Daarmee wordt het startschot gegeven voor een dag vol historische aankleding, demonstraties, marktkramen, oude ambachten en lokale producten.
Met de historische markt, het ontbijt en de erfgoedprojecten wil Rethorica laten zien dat geschiedenis niet iets stoffigs is, maar iets levends – iets om samen te beleven en te bewaren. “Voor je het weet verdwijnt het, als iemand overlijdt en er een doos op zolder ongezien verdwijnt,” aldus van Nimwegen. Dankzij het werk van de sociëteit en haar partners blijft die doos open – en de verhalen toegankelijk voor de toekomst.
Tip de redactie
Heb je nieuws voor ons? Of het nu gaat om een leuk verhaal, een opmerkelijk bericht, iets dat speelt in de buurt of als je politie of andere hulpdiensten ergens ziet: laat het ons weten! Mail naar redactie@omroeparchipel.nl, bel naar 0187-682630 of stuur een WhatsAppje naar 0187-609512.
Beluister nu via podcast diensten zoals Spotify, Google Podcasts en Apple Podcasts.
Donderdag 19 juni 2025
