Videoreportage: Goedereede herdenkt de Watersnoodramp
Maandagavond 1 februari 2010 herdacht de gemeente Goedereede de Watersnoodramp. De herdenking startte om 19:00 bij het monument aan de Brielsestraat in Stellendam. Voorafgaand aan de kranslegging hield burgemeester Van de Velde-de Wilde een toespraak, welke u hieronder kunt lezen. Op tram15.tv kunt u een korte samenvatting bekijken van de avond.
"Dames en heren, jongens en meisjes,
Op een groot aantal plaatsen in de regio wordt vandaag herdacht wat 57 jaar geleden zich hier in zuidwest Nederland afspeelde. Ook hier in onze gemeente willen we vanavond stil staan bij die verschrikkelijke gebeurtenis uit onze geschiedenis.
De watersnoodramp van 1 februari 1953 heeft diepe sporen nagelaten in onze eilandelijke gemeenschap en zo ook hier in onze eigen gemeente. De kern Stellendam, waar destijds dit monument is opgericht, werd het zwaarst getroffen en het is goed te zien dat u met zovelen vanavond hier aanwezig wilt en kunt zijn.
Als college hebben we bewust voor de avond gekozen, omdat dan een ieder in de gelegenheid kan zijn om hier vanavond te staan en met ons gezamenlijk terug te denken aan die verschrikkelijke nacht van 1 februari. En ik vind het bijzonder dat er ook zo veel kinderen aanwezig zijn van onze basisscholen hier in Stellendam.
(bijzonder welkom ook aan....)
Samen met u herdenken wij, 57 jaar na dato, de 69 slachtoffers die hier in onze gemeente Goedereede zijn verdronken; 62 slachtoffers hier in Stellendam,
1 slachtoffer in Ouddorp, en 6 slachtoffers in Goedereede.
Rond deze tijd kijk ik altijd weer in een aantal boeken, hoe was het ook al weer, hoe kunnen we, de velen hier aanwezig en ik, die de ramp niet hebben meegemaakt ons een voorstelling maken van de situatie zoals die toen was.
Bijzonder is dat er nog steeds ooggetuigeverslagen opduiken, als foto of filmmateriaal. Afgelopen week kreeg ik een ooggetuigenverslag aangereikt van wijlen de heer Blokland, jachtopziener destijds en wonende in Stellendam.
Hij was een van de redders van het eerste uur en ik neem u mee terug naar die bewuste zaterdagavond , waar alles begon. Velen, waaronder de heer Blokland waren vanuit hun werk en ervaring heel erg bekend met de kracht van zeewater en de getijden.
Die zaterdag bleek dat het water in de middag al heel hoog stond, maar niet alarmerend en het was niet aannemelijk dat het volgend tij hoger zou zijn, twee getijden achter elkaar zo hoog dat kwam zelden voor. Maar de wind draaide en werd stormachtig.
Om 11 uur s ávonds stond het water al zo hoog als het hoge water van die middag, terwijl het pas rond 4 uur in de nacht hoog zou zijn. Na middernacht werd besloten de vloedplanken te zetten en werden er zandzakken aangebracht, om zo de delen rondom de haven op te hogen en het water tegen te houden. Velen waren er toen al actief. Anderen gingen de polder in om mensen te waarschuwen. In de loop van de nacht kwam het water over de dijken. Eerst liepen de Molenpolder en de Spuipolder vol.
De brandweersirenes werden aangezet. Zandzakken die er nog geen uur lagen dreven weg alsof er zaagsel in zat.. de bevolking maakte elkaar wakker, niet iedereen had in de gaten dat de sirene niet voor brand ging maar voor het wassende water.. het water liep over de dijken het dorp binnen.
Even later zag men twee witte schuimvlakten Stellendam naderen. Een vanuit het westen en een van uit het noorden. Een klein stuk van de dorpsdijk bleef in tact. Zo af en toe leek het of het water zakte, dit klopte wel, het was het teken dat andere polders volliepen. Doordat het water van twee kanten naar het dorp kwam, kwam er een hele sterke stroming te staan. Met name de bebouwing rondom de Meidoornstraat kreeg het zwaar te verduren en menig gebouw stortte in.
Vanaf de dijk, zo verhaalt de heer Blokland, was de aanstormende watermassa een afschuwelijk gezicht, maar nog gruwelijker was het geluid van de loeiende storm met nog daarboven het hulpgeroep van de mensen, het loeien van het vee, het kraken van hout en het ruisen van het water. Ze stonden wanhopig op de dijk en snapten dat er zich iets vreselijks voltrok in en rondom hun dorp.
Men besloot om met een boot te proberen het dorp in te varen, dat lukte vanwege de sterke stroming pas begin van de ochtend. Doel was in eerste instantie de laaggelegen huisjes in de omgeving van de Meidoornstraat. Het water beukte aan die kant op de kleine woningen. Veel mensen zaten daar al uren op de daken, terwijl het water over de daken heen sloeg. Ze haalden de mensen van de daken en roeiden hen naar de nieuwe huizen die hoger en groter waren. een klus die rond de middag was geklaard.
Daarna werd de hulp geconcentreerd op de Langeweg. Er stond daar een blok huizen, midden in de stroming, waarvan de buitenste al deels ingestort waren, de bewoners hadden middels gaten in de binnenmuren de middelste woning kunnen bereiken, vanwaar ze allemaal gered konden worden.
De hele dag waren ook schepen van de vissersvloot en van de KNRM actief en
‘s maandags arriveerden er schepen van de marine. Vanaf de dinsdag werden er voedselpakketten en rubberboten gedropt uit vliegtuigen. En zo kwam de evacuatie op gang.
De heer Blokland heeft ook opgetekend hoe en waar de slachtoffers zijn gevallen. Uit die documentatie wordt duidelijk dat velen zijn verdronken doordat de huizen niet bestand waren tegen het geweld van het water en instortten. Ook zijn een groot aantal slachtoffers gevallen op de weg naar Melissant, een kern die droog was en waar men probeerde alsnog naar toe te gaan, maar waarbij men onderweg de zeeën water tegen kwam en als nog verdronk.
Een aantal mensen heeft zich op miraculeuze wijze alsnog weten te redden. Doordat ze nog tegen een dijk aanspoelden of een boerderij konden bereiken
Wat moet dat een verschrikkelijke ervaring zijn, je familie komt om en je blijft alleen of met enkelen achter.
Dames en heren,
Uit dit soort ooggetuigenverslagen wordt elke keer weer duidelijk hoe enorm groot het leed van onze inwoners was, welke ontberingen men heeft ervaren en wat deze ramp voor hun verdere leven heeft betekend. Maar ook voor mijn generatie daarna. Immers wij zijn groot geworden na de ramp en de angst voor het water kregen wij van onze ouders mee. Maar ook de niet verwerkte trauma's, de weggedrukte spanningen hebben op de generatie daarna zeker invloed gehad.
En wat moeten we veel respect hebben voor de mensen van toen, de redders van het eerste uur, die met gevaar van eigen leven gelukkig nog zoveel mensen konden helpen. En daarna, toen men onverstoord begon met de wederopbouw.
De ravage was enorm. Van een sociaal leven was in eerste instantie geen sprake meer. Je kunt bijna niet bevatten dat men de kracht en energie kon opbrengen na die verschrikkelijke ervaringen.
Jongens en meisjes, jullie zijn van na de ramp.
Het lijkt een normale mededeling, maar die woorden hebben een veel diepere betekenis. Door deze woorden wordt heel indringend duidelijk dat de watersnoodramp voor veel inwoners één van de meest ingrijpende gebeurtenissen is geweest in onze geschiedenis.
Dat mag en kan niet vergeten worden. Ook voor jullie is dat heel belangrijk. Jullie zien de zee, het water vaak als vriend, en dat is ook goed, immers het is geweldig om erin te spelen en te zwemmen. De geschiedenis leert ons dus dat het water ook heel gevaarlijk en gemeen kan zijn.
Nederland leeft met water, dat klopt ja, Nederland leeft al decennia lang met water en zal altijd met water en zijn problematiek te maken blijven houden.
Het blijft een uitdaging voor de toekomst, daar waar inzichten over veiligheid en waterkwaliteit aan wijzigingen onderhevig zijn, dat we er zo mee om gaan dat we leren en blijven begrijpen dat wat zich destijds ook hier heeft afgespeeld voor altijd tot het verleden behoort.
Ook de heer Blokland eindigt zijn verslag met de woorden dat het is gemaakt ter herinnering en tot waarschuwing, dat men nooit moet denken dat zo iets niet meer voor kan komen.
En daarom blijft herdenken en gedenken van deze watersnood ramp en terugdenken aan de vele slachtoffers en nabestaanden nodig voor nu en in de toekomst en hopen we dat jullie jongens en meisjes dat stokje in de toekomst over nemen, zodat het nooit vergeten zal worden wat zich 57 jaar geleden hier heeft afgespeeld.
Ook jullie zullen zo meteen bloemen neerleggen ter nagedachtenis aan al onze slachtoffers van die 1 februarinacht. 69 rozen zullen in de vazen staan.
Dames en heren, jongens en meisjes
Wij hopen als gemeentebestuur en samen met u allemaal dat deze herdenkingplechtigheid een beetje tot steun is aan diegenen die nog dagelijks worden geconfronteerd ,en zeker rond deze tijd, met de herinnering aan dierbare familieleden en vrienden die men destijds heeft verloren.
Laat ons straks na de kranslegging tijdens de minuut stilte aan hen denken die het leven lieten en aan hen die achterbleven."
Zaterdag 6 februari 2010
